Teknoloji çağı hızla ilerliyor. Dünya genelinde işletmeler, kamu kurumları ve bireyler dijitalleşme ile verimliliği artırıyor, kaynakları daha etkin kullanıyor ve küresel rekabette güç kazanıyor. Ancak Türkiye'de dijital dönüşüm süreci birçok olumlu gelişmeye rağmen hâlâ bazı engellerle yavaş ilerliyor.
Peki Türkiye'de dijitalleşmenin önündeki temel sorunlar neler? Bu sorunlar nasıl aşılabilir? Bu yazıda, Türkiye'nin dijitalleşme sürecine dair engelleri ve uygulanabilir çözüm önerilerini ele alıyoruz.
Toplumun önemli bir kısmı hâlâ dijital araçları etkin kullanamıyor. İnternet erişimi olan birey sayısı artsa da;
Etkisi: Dijital çözümler sunulsa da kullanılmıyor veya yanlış kullanılıyor.
Özellikle Anadolu'nun kırsal bölgelerinde hâlâ yüksek hızlı internet erişimi sınırlı. Bazı işletmelerde donanım eksikliği, bazı bölgelerde ise fiber altyapı yatırımı yok denecek kadar az.
Etkisi: Dijitalleşme sadece büyük şehirlerde hızla ilerlerken kırsal kalkınma yavaşlıyor.
Dijitalleşme ilk aşamada maliyetli görünebilir. KOBİ'ler, e-ticaret altyapısı kurmak, CRM yazılımı almak, dijital pazarlamaya bütçe ayırmakta zorlanabiliyor. Üstelik dijitalleşme uzun vadeli fayda sağladığı için kısa vadeli kâr odaklı işletmeler tarafından erteleniyor.
Etkisi: Dijitalleşmenin maliyet değil yatırım olduğunu fark edemeyen işletmeler, geri kalıyor.
Yazılımcı, veri analisti, dijital pazarlama uzmanı gibi yetkin insan kaynağına olan talep çok fazla. Ancak nitelikli gençlerin birçoğu yurt dışına gidiyor veya uzaktan yabancı firmalar için çalışıyor.
Etkisi: Yetenekli iş gücü azaldıkça, dijital projeler ya erteleniyor ya da kalitesiz ilerliyor.
Birçok geleneksel şirket, hâlâ dijitalleşmeyi bir "tehdit" olarak görüyor. Yönetim katındaki kişiler "biz bugüne kadar böyle geldik" diyerek dönüşüme direnç gösteriyor.
Etkisi: Teknolojiye yatırım yapılsa da çalışanlar veya yöneticiler tarafından benimsenmiyor.
Birçok işletme ve birey, verilerin dijital ortama aktarılması konusunda güvensizlik yaşıyor. Özellikle siber saldırı, kişisel verilerin korunamaması gibi konular ciddi tedirginlik yaratıyor.
Etkisi: Veri paylaşımı ve bulut çözümleri gibi avantajlar kullanılmıyor.
Milli Eğitim Bakanlığı, belediyeler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör iş birliğiyle, özellikle KOBİ'ler ve esnaf için dijital okuryazarlık programları yaygınlaştırılmalıdır.
Örnek: "Her Esnafa Bir Dijital Asistan Eğitimi" gibi pilot projeler
Turk Telekom, Vodafone, Türkcell gibi operatörlerle kamu iş birliği içinde kırsal bölgelerde fiber altyapı yatırımları desteklenmeli. Mobil genişbantın güçlendirilmesiyle mobil dijitalleşme teşvik edilebilir.
KOSGEB, TÜBİTAK ve TKDK gibi kuruluşlar, dijitalleşme yatırımlarını teşvik etmeli. E-ticaret yazılımı, ERP/CRM sistemi gibi dijital araçlara özel hibeler sunulmalı.
Özellikle mikro işletmelere yönelik "dijitalleşme destek paketi" oluşturulmalı.
Üniversitelerde teorik bilgiye ek olarak pratik beceriler artırılmalı. Bootcamp'ler, online sertifika programları, kısa vadeli mesleki eğitimlerle dijital yetkinlikler yaygınlaştırılmalı.
Öneri: "Yazılım bilmeyen kalmasın" kampanyalarıyla her yaş grubuna hitap edilmeli.
İşletmelere dijital dönüşüm danışmanlığı verilmeli. Dijitalleşmenin yalnızca teknoloji değil, aynı zamanda zihinsel bir dönüşüm olduğu anlatılmalı.
Yönetici eğitim programlarıyla değişim liderliği desteklenmeli.
###6. Veri Güvenliği Bilinci Artırılmalı KOBİ'lere yönelik veri koruma farkındalık seminerleri ve basitleştirilmiş rehberler hazırlanmalı. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) uygulamaları sadeleştirilmeli, rehberlik desteği sunulmalı.
Bulut teknolojileri konusunda güven artırıcı iletişim kampanyaları yapılmalı.
Dijitalleşme engelleri aşılırsa Türkiye:
Türkiye'nin dijitalleşmesi, sadece teknoloji değil; ekonomi, toplumsal eşitlik ve sürdürülebilirlik açısından da kritiktir.
Türkiye'de dijitalleşmenin önünde bazı yapısal ve kültürel engeller olsa da çözüm yolları nettir. İş birliği, farkındalık, strateji ve kararlılıkla bu engeller aşılabilir.
Unutmayın:
Dijitalleşmeyi erteleyen değil, sahiplenen ülkeler ve işletmeler geleceğe yön verir.